Épisodes

  • Walter Benjamin
    Feb 13 2025

    “Zo moet de engel van de geschiedenis eruitzien. Hij heeft het gelaat naar het verleden toegekeerd. Waar voor ons een aaneenschakeling van gebeurtenissen verschijnt, ziet hij één grote catastrofe die onafgebroken puinhoop op puinhoop stapelt en ze hem voor de voeten smijt. Hij zou wel willen stilstaan, de doden wekken en het verpletterde samenvoegen. Maar een storm waait uit het paradijs die in zijn vleugels blijft hangen en zo sterk is, dat de engel ze niet meer kan sluiten. Die storm drijft hem onstuitbaar de toekomst in, die hij de rug toekeert, terwijl de puinhoop vóór hem tot de hemel rijst. Wat wij de vooruitgang noemen is die storm.”

    Zo drukte de Duitse filosoof Walter Benjamin uit dat denken dat de geschiedenis als vanzelf naar het goede toe beweegt, een illusie is.

    Wat bedoelt Benjamin met esthetisering van de politiek en politisering van de esthetiek?

    Wat is het utopisch potentieel van dromen?

    En wat kunnen de flaneur, de prostituee en de verzamelaar ons leren?

    Te gast is Thijs Lijster

    De denker die centraal staat: Benjamin

    Voir plus Voir moins
    1 h et 6 min
  • Jean-François Lyotard
    Jan 30 2025

    'Met een extreme simplificatie noemen we "post-modern": het ongeloof aan de meta-vertellingen. (...) De narratieve functie verliest haar functoren: de grote held, de grote gevaren, de grote omzwervingen en het grote doel. Ze valt uiteen in wolken van narratieve, maar ook denotatieve, prescriptieve, descriptieve en andere taalelementen.'

    Op deze manier introduceerde de Franse filosoof Jean-François Lyotard de term postmodernisme in de filosofie.

    Waarom brengt Lyotard het postmodernisme naar de filosofie, maar stapt zelf al snel weer van die term af?

    Hoe ziet hij het sublieme terug in de avant-gardistische kunst?

    En welke rol speelt het kind-zijn in zijn filosofie?

    Te gast is Frans van Peperstraten

    De denker die centraal staat: Lyotard

    Voir plus Voir moins
    1 h et 5 min
  • Thomas Hobbes
    Jan 16 2025

    “In [de natuurtoestand] is er geen plaats voor doelgerichte arbeid, want het is niet zeker dat deze resultaat zal hebben; er is dan ook geen landbouw; geen scheepvaart, en geen gebruik van goederen die over zee kunnen worden aangevoerd; geen architectuur; geen werktuigbouw, om dingen te verplaatsen en verwijderen die veel kracht vergen; geen kennis van het aardoppervlak; geen tijdrekening; geen beeldende kunst; geen letterkunde; geen maatschappelijk leven; en, wat het ergste is, een voortdurende angst voor, en dreiging van een gewelddadige dood; het menselijk bestaan is er eenzaam, armoedige, afstotelijk, beestachtig en kort.”

    Op deze manier benadrukte de politiek filosoof Thomas Hobbes het belang van een sociaal contract en een soeverein.

    Waarom is het volgens Hobbes noodzakelijk om aan zelfbinding te doen en ons “recht op alles” op te geven?

    Waarom mogen contractanten niets van de soeverein eisen en hem niet bevragen?

    En hoe is Hobbes zowel in het licht van de internationale als nationale politiek nu buitengewoon relevant?

    Te gast is Bert van den Brink

    De denker die centraal staat is Hobbes

    Voir plus Voir moins
    1 h et 15 min
  • Marcus Aurelius
    Dec 12 2024

    “Probeer eens hoe het leven van een goed mens je afgaat, iemand die tevreden is met wat hem wordt toebedeeld uit het grote geheel en die niet meer nodig heeft dan zijn eigen rechtvaardig handelen en goede wil”

    Met deze protreptische woorden spoort Marcus Aurelius zichzelf en uiteindelijk ons aan.

    Is Marcus Aurelius hét voorbeeld van een filosoof-koning, zoals Plato voor ogen had?

    Hoe kan je eigen slechte gedrag uitgroeien tot een zieke plek in de kosmos?

    En waarom is stoïcijnse filosofie uiteindelijk ook een sociale filosofie?

    Te gast is Dennis de Gruyter

    De denker die centraal staat: Marcus Aurelius

    Voir plus Voir moins
    52 min
  • Maria Zambrano
    Nov 28 2024

    "De hele persoon wordt niet gevonden binnen de filosofie; de totaliteit van de mens wordt niet gevonden met poëzie. In poëzie komen we de concrete, individuele mens rechtstreeks tegen. In filosofie de mens in zijn universele geschiedenis, in zijn wens om te zijn. Poëzie is ontmoeting, meesterschap, ontdekking door genade. Filosofie zoekt, onderzoekt, geleid door een methode."

    Op deze manier benadrukte de Spaanse filosoof en schrijver Maria Zambrano het belang van de dialoog tussen filosofie en poëzie.

    Hoe moet volgens Zambrano deze verhouding eruit zien?

    Wat heeft de figuur van Antigone ons vertellen over het onschuldige slachtoffer?

    En waarom moet de persoonlijke biografie van een filosofie juist doorklinken in zijn of haar denken?

    Te gast is Thomas Crombez

    De denker die centraal staat: Zambrano

    Voir plus Voir moins
    52 min
  • Hartmut Rosa
    Nov 14 2024

    Als versnelling het probleem is, dan zou resonantie wel eens de oplossing kunnen zijn”

    Op deze manier drukt de Duitse filosoof en socioloog Hartmut Rosa uit, dat de moderne maatschappij vervreemding in de hand werkt door continue versnelling.

    Wat zijn bij Rosa horizontale, verticale en diagonale resonantie?

    Waarom is onbeschikbaarheid hiervoor noodzakelijk?

    Op welke manier is resonantie de weg naar onthaasting?

    Te gast: Peter Sas

    De denker die centraal staat: Rosa

    Voir plus Voir moins
    1 h et 17 min
  • Zhao Tingyang
    Oct 31 2024

    “Politiek heeft ten minste twee uitgangspunten van beslissende betekenis: het van de Griekse polis uitgaande concept van de staatspolitiek; en het Chinese tianxia-concept van een wereldpolitiek”

    Op deze manier drukt de hedendaagse Chinese politiek-filosoof Zhao Tingyang uit dat in het Chinese denken boven de orde van staten nog een andere orde bestaat.

    Hoe is “alles onder de hemel” volgens Zhao Tingyang een alternatief voor het westerse denken van binnen vs. buiten?

    Waarom is het belangrijk om de aarde als subject zien?

    En hoe is tianxia het antwoord op de uitdagingen waar we nu als mensheid voor staan?

    Te gast is Haroon Sheikh

    De denker die centraal staat: Zhao Tingyang

    Voir plus Voir moins
    58 min
  • Susanne Langer
    Oct 17 2024

    “Omdat de vormen van het menselijke gevoel veel meer overeenstemmen met muzikale vormen dan met de vormen van taal, kan de muziek de aard van de gevoelens onthullen met een gedetailleerdheid en een echtheid die de taal niet kan benaderen”

    Op deze manier drukte de Amerikaanse filosoof Susanne Langer uit dat we het domein van de logica moeten oprekken.

    Wat bedoelt Langer met “feeling” en waarom is het iets anders dan gevoel?
    Waarom is muziek lange tijd met dedain bekeken, maar nu juist een voorbeeld voor andere kunstvormen?
    En waarom is het feit dat wij symbolische wezen zijn, in onze tijd potentieel gevaarlijk?

    Te gast is Marlies de Munck

    De denker die centraal staat: Langer

    Voir plus Voir moins
    1 h et 9 min