Dutch Art

Muziek is een kunstvorm die een verhaal vertelt, maar wat horen we als we naar klassieke muziek luisteren? Leo Samama behandelt in dit chronologisch opgebouwde college de belangrijkste kenmerken en bouwstenen van de westerse muziekkunst. Met aandacht voor klankkleur, vorm en karakter van zowel instrumenten en als van composities.

Claudio Monteverdi (1567-1643) is zonder twijfel de belangrijkste componist geweest uit de boeiende periode waarin de renaissance overging in de barok. In deze periode componeerde Monteverdi aanvankelijk zuiver vocale madrigalen. Vanaf de eeuwwisseling schrijft hij steeds meer madrigalen die door instrumenten worden begeleid. In 1607 verscheen zijn eerste opera, Orfeo. Zijn tweede opera, L'incoronazione di Poppea, is een grote stap vooruit in het genre.

Het christendom heeft in vele opzichten een stempel gedrukt op de Westerse cultuur. Duidelijke voorbeelden daarvan zijn het ordenen van tijd en de kalender van feesten en bijzondere dagen. Wat is de betekenis van die feesten? Hoe en wanneer zijn ze ontstaan? Spelen voorchristelijke motieven een rol? Werkt de joodse feestkalender door in de christelijke? Hoe worden de feesten tegenwoordig gevierd, hier en elders in de christelijke kerk? In dit twee uur durende college beantwoordt Marius van Leeuwen deze en vele andere vragen op meeslepende en inspirerende wijze.

Aan de basis van de canon van de Europese cultuur liggen de grote teksten en mythen uit de Griekse Oudheid: de klassiekste klassiekers. Ineke Sluiter behandelt in haar colleges de beroemde teksten waarin thema's als wrok, roem, list, schuld en zelfkennis voor het eerst in de wereldliteratuur opduiken. Zij kijkt daarbij speciaal naar het wereldbeeld en de waardesystemen die uit deze teksten spreken.

De Franse componist Claude Debussy (1862-1918) was één van de belangrijkste componisten van het begin van de 20e eeuw. Zijn werk markeert de transitie van de late romantiek naar de moderne muziek. Tijdens zijn leven kwam hij in contact met andere componisten, waaronder Tsjaikovski en Wagner. Hij ontwikkelde zijn eigen klank en brak daarmee definitief met de romantiek.

Lang werd aangenomen dat moraal was voorbehouden aan de mens. Maar Jan van Hooff laat zien dat ook dieren coalities aangaan, in harmonie proberen samen te leven en altruïstisch gedrag kunnen vertonen. Hoe leggen dieren hun ruzies bij, hoe zorgen ze voor elkaar en welke moraal hebben ze? Van Hooff vertelt energiek over de evolutionaire aspecten van de moraal bij mens en dier.

In dit acht uur durende hoorcollege neemt Leo Samama de luisteraar mee door de geschiedenis van de westerse klassieke muziek. Beginnend bij de kunstuitingen van de troubadours in Frankrijk tot de moderne composities van de 20e eeuwse componisten. Daarnaast komen de belangrijkste periodes aan bod waaronder de barok, de Weense Klassieken, de romantiek en de 20e eeuw.

Literatuur in de 19e eeuw was geen vrijblijvend vermaak. Schrijvers wilden de maatschappij verbeteren door aandacht voor sociale problemen, maar ook door aansluiting te zoeken bij internationale kunstbewegingen. Literatuur als middelaar tussen ideaal en werkelijkheid. Rond 1880 keren nieuwe jonge schrijvers zich tegen deze generatie en literatuur wordt weer iets voor een kleine groep geestverwanten.

We leven nog steeds in de romantiek en het lukt ons niet ons daaraan te ontworstelen. Het verleden fascineert ons en we verlangen naar roes en het exotische. Een romantisch nationalisme bloeit als nooit te voren. In zijn colleges zet Maarten Doorman uiteen dat de kracht van de romantiek schuilt in haar dynamiek en haar tegenstellingen: het zelf en de ander, gevoel en verstand, wetenschap en kunst.

In dit luisterboek zal Maarten van Buuren spreken over zes beroemde romans waarin overspelige vrouwen centraal staan. Hij plaatst de schrijvers en hun romans in een cultuurhistorisch perspectief. Tijden veranderen, de mens blijft hetzelfde, maar de romanpersonages laten zien dat zij zichzelf telkens anders definiëren. Hun zelfbeeld en de manier waarop ze hun eigen karakter zien, wordt wel degelijk bepaald door o.a. de conventies van de tijd waarin zij leven.

"De Toverberg" van Thomas Mann wordt beschouwd als een van de grootste literaire meesterwerken van de 20e eeuw. Literatuurwetenschapper drs. Michiel Hagdorn gaat in op de historische, intellectuele en structurele aspecten.

De islam is de op één na grootste godsdienst ter wereld. Ruim een miljard mensen worden dagelijks door de koran geïnspireerd. Het college van Hans Jansen geeft een heldere uiteenzetting van de Islamitische godsdienst en cultuur, met aandacht voor o.a. de bronnen, de profeet, de gewoontes, het gebed, de politiek en de recente ontwikkelingen.

In 2016 is het 500 jaar geleden dat Utopia van Thomas More verscheen. Een filosofisch én literair meesterwerk dat 500 jaar na dato nog altijd één van de bestverkochte en gelezen klassiekers is. Hans Achterhuis behandelt in zijn college het leven van Thomas More en de ontstaansgeschiedenis en inhoud van Utopia. Om de politiek van zijn tijd te bekritiseren verpakt More zijn opvattingen in een reisverhaal: het eiland Utopia is Mores literaire antwoord op de grote kloof tussen arm en rijk, op de corrupte machthebbers en de onmacht van de politiek.

Dit hoorspel ertelt het verhaal over Vincent van Goghs strijd voor erkenning en succes, over zijn tegenslagen en angsten, over zijn ambitie en doorzettingsvermogen. Zijn unieke talenten maar ook zijn menselijke kanten worden blootgelegd. Met Prinses Anita van Oranje als verteller en acteur Jochum ten Haaf in de rol van Vincent van Gogh. Overige stemmen zijn die van kunsthistoricus Fred Leeman, acteur Hugo Koolschijn, voormalig directeur van Carré Hein Jens en producer Diederick van Eck.

De geheimen van de grootste genie uit de geschiedenis. Leonardo da Vinci wordt gezien als het meest creatieve genie ooit. Naast zijn wereldberoemde werk als schilder was hij ook uitvinder, schrijver, architect, beeldhouwer, componist, anatomist, filosoof, natuurkundige, scheikundige en ingenieur. Op basis van duizenden pagina's van Da Vinci's aantekenboeken en nieuwe ontdekkingen over zijn leven en werk vertelt Isaacson een prachtig verhaal over hoe Da Vinci's kunst verweven is met de wetenschap.

In de westerse kunst- en cultuurgeschiedenis beslaat de Renaissance bovenal de periode tussen 1400 en 1600. De confrontatie met de denkbeelden uit de antieke wereld bracht een wedergeboorte van de kunsten teweeg en was een breekpunt met wat men lang beschouwde als de ‘donkere middeleeuwen’. Tegenwoordig zien we de voortekenen van een renaissance al vanaf de late 12e eeuw opdoemen, met de herontdekking van de klassieke oudheid en de opkomst van het humanisme.

Het belang van het antieke Griekse theater blijkt uit de doorwerking en invloed ervan in latere eeuwen. Dichters, prozaschrijvers, beeldend kunstenaars, cineasten, componisten en choreografen raakten hierdoor geïnspireerd. Maar het belang blijkt ook uit de vele opvoeringen van klassieke toneelstukken in de huidige tijd. De vraagstukken die in de tragedies en komedies aan de orde komen zijn tijdloos en de schitterende poëtische taal blijft het publiek aanspreken en ontroeren, ook in vertaling. In zijn hoorcollege bespreekt Hein van Dolen zoveel mogelijk facetten van het antieke theater.

Luisterboek van Nederlands meest bekende wijnschrijver Hubrecht Duijker. Luisteren naar geuren en smaken? Dat kan nu, met het nieuwe luisterboek van Hubrecht Duijker. Hij neemt u mee op een virtuele, wereldwijde wijnreis. Hubrecht begint te vertellen hoe u kunt leren proeven, en geeft vervolgens op vrolijke wijze een reeks informatieve impressies van wijndorpen en wijnstreken - die hij uiteraard zelf heeft bezocht. Van Saint-Emilion tot Stellenbosch, van Meursault tot het Argentijnse Mendoza en van Rioja tot Barossa Valley in Australië.

Leonardo da Vinci was een Italiaanse schilder en een man van universele geest, beiden kunstenaar, wetenschapper, ingenieur, uitvinder, schilder, beeldhouwer, architect en schrijver. Zijn eerste belangrijke werk wordt gedaan in dienst van hertog Ludovico Sforza in Milaan. Hij werkt dan in Rome, Bologna en Venetië en bracht de laatste drie jaar van zijn leven in Frankrijk, op uitnodiging van Koning Francis.

Khalil Gibran is dichter en kunstenaar Libanese schilder, bleef hij in Europa en bracht het grootste deel van zijn leven in de Verenigde Staten. Gepubliceerd in 1923 en bestaat uit zesentwintig gedichten, zijn boek "De Profeet" werd vooral populair in de jaren 1960 in de loop van de tegen-cultuur en de New Age bewegingen. Sinds het werd gepubliceerd, werd de profeet nooit uitgeput. Na zijn vertaald in meer dan twintig talen, is het uitgegroeid tot een van de best verkochte boeken van de twintigste eeuw in de Verenigde Staten.