Dutch History

De Nederlandse identiteit bestaat volgens sommige mensen niet. Maar Nederland kent wel degelijk collectieve eigenaardigheden die lange tradities hebben en niet zomaar uit de lucht zijn komen vallen. De afkeer van nationalisme en volkshelden, het botte en directe optreden, het gelijkwaardigheidsdenken, de Oranje- en carnavalsgekte, het zuinige en het polderen zijn maar enkele voorbeelden.

Het begin van de 20e eeuw werd geconfronteerd met een van de bloedigste conflicten uit de geschiedenis. Een groot deel van de politieke geschiedenis van die eeuw kan herleid worden tot de volkomen onverwachte en desastreuze gevolgen van de Eerste Wereldoorlog. Miljoenen mensen komen om in deze eerste gemechaniseerde oorlog en het conflict veroorzaakte een langdurige en ingrijpende destabilisering van de politieke, economische en strategische verhouding in Europa.

In dit college behandelt Ineke Sluiter werken van o.a. Sophokles, Aristophanes en Thucydides. Alle behandelde schrijvers leefden tijdens de Peloponnesische Oorlog (431 - 404 v.Chr.). Deze strijd tussen de stadstaten Athene en Sparta heeft diepe sporen nagelaten in hun werk. Sluiter weet op meesterlijke wijze de klassieke Griekse literatuur te koppelen aan moderne thema's, zoals wraak, oorlog en democratie.

Wat is onze plaats binnen de geschiedenis van de mensheid, van het leven op aarde, van onze planeet, het zonnestelsel en het gehele heelal? Waarom zouden we ons moeten interesseren voor deze geschiedenis op grote schaal, van de Big Bang tot het heden? In zijn college beantwoordt Maarten van Rossem deze en andere vragen en geeft hij een overzicht van ons alomvattende verleden.

Het nationalisme beheerst sinds twee eeuwen het Europese politieke denken. Het is een onderwerp waarbij iedereen zich betrokken voelt en waarover iedereen een mening heeft. Het leidt tot hevige debatten en geschillen in de samenleving. Vaak worden begrippen als "natie" en "nationalisme" daarbij in tegenstrijdige en uiteenlopende betekenissen gebruikt en met een gebrekkige kennis over de cultuurhistorische achtergronden. Joep Leerssen zet in dit hoorcollege de zaken op een rij.

In "Amerika: een moderne geschiedenis" zet prof. dr. Maarten van Rossem op humoristische wijze de ontwikkeling van de VS in de laatste eeuw uiteen. In een lezing van zes hoofdstukken rijgt Van Rossem moeiteloos verschillende onderwerpen als de emancipatie van de zwarte burgerbevolking, de New Deal en de periode van de Koude Oorlog aaneen. Een boeiende reis door de geschiedenis van de enige overgebleven supermacht.

De Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602-1799) was de allereerste multinational ter wereld en één van de meest succesvolle handelsbedrijven ooit. De vloot van de V. O. C. groeide uit tot meer dan 1700 schepen. Scheepsladingen vol specerijen, zijde, thee en porselein bereikten Nederland vanuit Azië. Door deze bloeiende handel ontstond in de Nederlanden een periode van ongekende welvaart, de zogenaamde Gouden Eeuw.

In de Romeinse samenleving speelden recht en retorica een grote rol. Met een selectie van aansprekende onderwerpen uit de Romeinse beschavingsgeschiedenis laat Jan Lokin zien hoezeer het klassieke Rome ons Westerse denken over maatschappij, politiek en recht heeft vormgegeven. Zo behandeld hij o.a. de strijd om gelijkberechtiging tussen patriciërs en plebejers, de titanenstrijd tussen Cicero en Clodius, de Romeinse retorica en de overdracht van het Romeinse keizerschap.

De Opstand (1568-1648) is in Nederland ook wel bekend onder de naam Tachtigjarige Oorlog. Die tijd zien we als het begin van Nederland. Dat het geen echte oorlog was, hoor je in dit één uur durende luistercollege. Maar waarom werd er dan gevochten? Door wie en waar ging het eigenlijk over?

Op 10 mei viel het Duitse leger het neutrale Nederland binnen. Het was het begin van een 5 jaar durende bezetting. Waarom werd Nederland aangevallen en hoe was het om te leven onder de Duitse bezetter. Wat waren de gevolgen van de bezetting, toen en nu? En door wie werd Nederland in 1945 bevrijd?

De oorsprong van de Olympische Spelen gaat terug tot de vroege Griekse Oudheid. Hoe zijn deze Spelen ontstaan en welke rol hadden ze in de oudheid? Fik Meijer vertelt op meeslepende wijze de geschiedenis van de Spelen, vanaf de vroegste Griekse ontwikkeling tot en met de Olympische Spelen van nu. Met aandacht voor de rol van de goden, het programma van de atleten, de heldenverhalen, de afschaffing door de Romeinen in 393 A.D. en de herontdekking van de Spelen in de 19e eeuw.

Meesterverteller Fik Meijer behandelt in deze lezing de geschiedenis van de Grieken en Romeinen aan de hand van enkele concrete probleemstellingen. Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Griekse expansie? Waarom was juist de 'democratische' volksvergadering in het oude Athene zo imperialistisch. En hoe kan het dat de Romeinen zo machtig waren, terwijl hun oorlogsverklaringen altijd van een defensieve overweging uit ging? Meijer geeft in deze lezing meer dan een historische uiteenzetting van de Grieken en Romeinen. Hij weet een levendig beeld te schetsen van het leven in de klassieke oudheid.

In alle maatschappijen manifesteren zich groepen personen met macht en aanzien, een verschijnsel dat een erfelijk karakter krijgt. Maar hoe is de adel in Europa ontstaan en welke vorm heeft hij in Nederland gekregen?

In dit college behandelt Coen Schimmelpenninck de historische ontwikkeling en betekenis van de adel in Nederland, van de middeleeuwen tot nu. Met aandacht voor onderwerpen als het leenstelsel, de standen, de ridderschappen en de leef- en bestuurscultuur in de loop der eeuwen.

De bijbel is een fascinerend boek, dat talloze mensen ook nu nog inspireert. Marius van Leeuwen leidt u met zijn college op boeiende wijze rond door dit soms vreemde en verwarrende boek. Zo bestaat de bijbel niet uit één, maar uit een hele reeks boeken. We vinden er vele genres, waaronder historische verhalen, legenden, profetische visioenen, spreuken en wetsteksten.

In zijn college over de historische Mohammed reconstrueert arabist Hans Jansen het leven van de profeet aan de hand van overgeleverde verhalen. Wie was Mohammed eigenlijk? Hoe betrouwbaar zijn de bronnen en in welk historisch kader moeten we ze begrijpen? Met kennis van de Arabische wereld, een heldere stijl en een juiste dosis gezond verstand en humor, geeft Hans Jansen een uiterst boeiend college over het begin van de islam.

De rijke geschiedenis van het Huis Oranje-Nassau wordt door Woelderink op zeer deskundige wijze verteld in dit twee uur durende college. Woelderink laat de geschiedkundige feiten tot de verbeelding spreken en neemt de betrokken personages, paleizen en de politiek van toen onder de loep. Mede puttend uit brieven, gedichten en archiefstukken, houdt hij een helder en gedegen betoog over de Oranjes in de afgelopen 600 jaar.

Vladimir Lenin en Josef Stalin waren de eerste twee leiders van de Sovjet-Unie. Door de verschillen in achtergrond, opleiding en ideologische opvattingen, hebben zij hun eigen stempel gedrukt op de politieke, industriële, economische en sociologische ontwikkeling van Rusland en haar inwoners. Beiden hebben de industrialisatie van het overwegend agrarische Rusland versneld. Maar daarnaast kwamen miljoenen mensen om het leven tijdens de jaren van de Grote Zuivering onder Lenin en later onder het terreurbewind van Stalin.

Rusland in de moderne tijd maakte een aantal rigoureuze transities door. Van een overwegend agrarisch Tsarenrijk naar een geïndustrialiseerde Socialistische heilstaat. Van Stalins totalitaire staat naar de meer open politiek van Chroetsjov. En uiteindelijk van de paranoïde Breshnev naar de Perestroika van Gorbatsjov. Henk Kern laat het college beginnen in de Tsarentijd in de 19e eeuw en toont hoe Rusland zich als Soviet-Unie ontwikkelt tot de tweede wereldmacht tijdens de Koude Oorlog.

Rusland zit vast in een archaïsche machtsstructuur. De politiek in het Kremlin heeft heimwee naar de oude machtspositie uit de tijd van het communistische regime. Poetin lijkt te worden gedreven door wroeging en wraak. Dat werd pijnlijk duidelijk door de inlijving van de Krim en de hybride oorlog in Oost-Oekraïne. Wat drijft Poetin? Hoe ziet zijn “Russische wereld” eruit en wat betekent zijn politiek voor de toekomst van Rusland en van landen in zijn invloedssfeer, zoals Oekraïne? Zijn wij getuige van de fantoompijn van een uiteengevallen imperium of van een opmars naar een nieuwe hegemonie?

Een kort beknopt overzicht van een aantal aspecten van de Oude Egyptische beschaving die ons goed vandaag de dag kunnen helpen in ons dagelijks leven, het maakt niet uit waar we zijn in deze wereld. Deze in het Nederlands vertaalde uitgave is bedoeld om een kort, beknopt overzicht te geven over een aantal aspecten van de oude Egyptische beschaving die ons in het heden, in ons dagelijks leven, goed van pas kunnen komen, waar in de wereld we ons ook bevinden.