Dutch History

Nederlands bekendste historicus Maarten van Rossem analyseert het ontstaan, het verloop en de gevolgen van het omvangrijkste gewapende conflict dat de wereld gekend heeft. In zijn vier uur durende hoorcollege neemt hij de luisteraar mee langs de belangrijkste beslismomenten die van doorslaggevende betekenis waren. Met kennis van de vele historische onderzoeken en met zijn unieke humor gaat hij verder dan de bekende feiten en biedt hij een totaalbeeld van dit grote conflict.

Op energieke wijze vertelt Willem Zwalve over de nauwe verbondenheid tussen de historische ontwikkeling van het recht en de vorming van nationale staten in West-Europa. Over de invloed van het Romeins recht die veel verder reikt dan de eerste paar eeuwen na Christus. En hoe het samenstellen van wetboeken werd gebruikt voor het versterken van het nationale bewustzijn. Van de Romeinen tot aan de middeleeuwse koningen.

In dit multidisciplinaire college kijkt Kitty Zijlmans naar de vele aspecten van kunstgeschiedenis, waaronder esthetica en kunstkritiek. Maar ook naar de rol van de kunst in de maatschappij en de veranderingen daarin als gevolg van de opkomst van moderne kunst en de mondialisering.

De klassieke oudheid is nog steeds een bron van fascinatie en inspiratie. Wie zich bezighoudt met de grote teksten uit de Oudheid kan zich niet aan de indruk onttrekken dat die teksten over ons gaan, over de essentie van wat ons tot mens maakt en wat onze samenleving bezighoudt. Wij zijn individuen, verankerd in de afwisseling van de generaties tussen het verleden van onze ouders en de toekomst van onze kinderen, we leven in groepen met een gedeeld verleden en gemeenschappelijke doelen.

De stad is een intrigerend fenomeen. Al duizenden jaren wordt er door mensen in gewoond en geleefd. Het is bovendien de plek bij uitstek waar wordt gehandeld, religie en cultuur wordt aangeboden en van waaruit wordt bestuurd. In deze collegereeks wordt een levendig overzicht gegeven van bijna 5000 jaar stadsgeschiedenis aan de hand van een aantal concrete steden in verschillende fasen van hun ontwikkeling. Ideaaltypen als de klassieke stad, de middeleeuwse stad, de barokstad en de moderne stad worden gekoppeld aan de lotgevallen van echte steden en aan de opvattingen en ambities van stedelingen en planologen van vlees en bloed...

Hoe voerden de oude Grieken oorlog? Op welke wijze organiseerde Alexander de Grote de lange veldtochten, de bevoorrading van zijn soldaten en welke middelen had hij om zijn opgebouwde rijk te verdedigen? Hoe organiseerden de Romeinen hun strategische communicatie en hoezeer verschilde die van de Grieken? De legers van de Grieken en Romeinen bestonden vaak uit huursoldaten en waren meestal lang onderweg. Henk Singor verhaalt over de militaire geschiedenis van het archaïsche Griekenland tot en met het Romeinse Keizerrijk, met oog voor details van het soldatenleven.

Eeuwenlang vormden de Middeleeuwen een synoniem voor ongeletterdheid, barbarij en wreedheid. In de moderne tijd heeft zich daarnaast een veel positiever beeld ontwikkeld. Dan roepen de Middeleeuwen gedachten op aan ongebonden vrijheid, zuivere natuur, spontaniteit en ongekunstelde schoonheid. In dit college belicht de vooraanstaande wetenschapper Herman Pleij deze buitengewoon interessante periode uit onze beschavingsgeschiedenis zowel vanuit historisch-letterkundig als cultuur-historisch perspectief.

De eeuw waarin schokkende gebeurtenissen elkaar snel opvolgden, wordt door Von der Dunk met passie uiteen gezet. In deze capita selecta biedt hij de luisteraar een zeer volledig beeld van de Europese culturele ontwikkeling van de 20e eeuw met oog voor de historische feiten, de politiek, de literatuur en de geschiedschrijving zelf. Von der Dunk toont aan hoezeer het verleden van invloed is op ons huidige en toekomstige denken.

Tussen 1936 en 1939 werd Spanje verscheurd door een burgeroorlog. Republikeinen en nationalisten streden op leven en dood. Ze werden daarin gesteund door een keur aan politieke en religieuze groeperingen, waaronder socialisten, anarchisten, communisten, fascisten, monarchisten en autoritaire militairen. Ook het buitenland bemoeide zich met de strijd, zoals Duitsland en de Sovjet-Unie.

De Nederlandse identiteit bestaat volgens sommige mensen niet. Maar Nederland kent wel degelijk collectieve eigenaardigheden die lange tradities hebben en niet zomaar uit de lucht zijn komen vallen. De afkeer van nationalisme en volkshelden, het botte en directe optreden, het gelijkwaardigheidsdenken, de Oranje- en carnavalsgekte, het zuinige en het polderen zijn maar enkele voorbeelden.

In dit college behandelt Ineke Sluiter werken van o.a. Sophokles, Aristophanes en Thucydides. Alle behandelde schrijvers leefden tijdens de Peloponnesische Oorlog (431 - 404 v.Chr.). Deze strijd tussen de stadstaten Athene en Sparta heeft diepe sporen nagelaten in hun werk. Sluiter weet op meesterlijke wijze de klassieke Griekse literatuur te koppelen aan moderne thema's, zoals wraak, oorlog en democratie.

Meesterverteller Fik Meijer behandelt in deze lezing de geschiedenis van de Grieken en Romeinen aan de hand van enkele concrete probleemstellingen. Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Griekse expansie? Waarom was juist de 'democratische' volksvergadering in het oude Athene zo imperialistisch. En hoe kan het dat de Romeinen zo machtig waren, terwijl hun oorlogsverklaringen altijd van een defensieve overweging uit ging? Meijer geeft in deze lezing meer dan een historische uiteenzetting van de Grieken en Romeinen. Hij weet een levendig beeld te schetsen van het leven in de klassieke oudheid.

In alle maatschappijen manifesteren zich groepen personen met macht en aanzien, een verschijnsel dat een erfelijk karakter krijgt. Maar hoe is de adel in Europa ontstaan en welke vorm heeft hij in Nederland gekregen?

In dit college behandelt Coen Schimmelpenninck de historische ontwikkeling en betekenis van de adel in Nederland, van de middeleeuwen tot nu. Met aandacht voor onderwerpen als het leenstelsel, de standen, de ridderschappen en de leef- en bestuurscultuur in de loop der eeuwen.

In zijn college over de historische Mohammed reconstrueert arabist Hans Jansen het leven van de profeet aan de hand van overgeleverde verhalen. Wie was Mohammed eigenlijk? Hoe betrouwbaar zijn de bronnen en in welk historisch kader moeten we ze begrijpen? Met kennis van de Arabische wereld, een heldere stijl en een juiste dosis gezond verstand en humor, geeft Hans Jansen een uiterst boeiend college over het begin van de islam.

In de afgelopen 500 jaar is met schokken en stoten de basis gelegd voor de wereldeconomie zoals we die nu kennen. Tegenwoordig zijn alle landen van de wereld in meer of mindere mate economisch en politiek met elkaar verbonden. Tot het begin van de twintigste eeuw heeft de Europese expansie overzee binnen dit globaliseringsproces een hoofdrol vervuld.

Het nationalisme beheerst sinds twee eeuwen het Europese politieke denken. Het is een onderwerp waarbij iedereen zich betrokken voelt en waarover iedereen een mening heeft. Het leidt tot hevige debatten en geschillen in de samenleving. Vaak worden begrippen als "natie" en "nationalisme" daarbij in tegenstrijdige en uiteenlopende betekenissen gebruikt en met een gebrekkige kennis over de cultuurhistorische achtergronden. Joep Leerssen zet in dit hoorcollege de zaken op een rij.

Met nooit eerder gepubliceerd materiaal. Voor het eerst wordt het ware verhaal verteld achter de geheime eenheid van de SAS die tijdens de Tweede Wereldoorlog undercover ging bij de vijand Een verhaal over echte helden, achtervolgingen, spionage en explosies In de zomer van 1941, op het hoogtepunt van de oorlog in de westelijke Sahara, bedenkt de jonge, excentrieke officier David Stirling een radicaal plan: een kleine undercovereenheid moet chaos veroorzaken achter de vijandelijke linies.

In the aftermath of the Protestant Reformation a movement emerged amongst the Dutch Calvinists. This movement became known as the Nadere Reformatie. It sought to diligently apply the vibrant doctrines of the Reformation, as expressed at the Synod of Dort, to every sphere of human life. Whereas many modern Christians tend to oscillate between legalistic moral codes or libertine antinomianism, the leaders of the Nadere Reformatie offer a helpful path for standing firm upon the doctrine of justification by faith alone while pursuing true holiness by the sanctifying work of the Holy Spirit.

Rusland in de moderne tijd maakte een aantal rigoureuze transities door. Van een overwegend agrarisch Tsarenrijk naar een geïndustrialiseerde Socialistische heilstaat. Van Stalins totalitaire staat naar de meer open politiek van Chroetsjov. En uiteindelijk van de paranoïde Breshnev naar de Perestroika van Gorbatsjov. Henk Kern laat het college beginnen in de Tsarentijd in de 19e eeuw en toont hoe Rusland zich als Soviet-Unie ontwikkelt tot de tweede wereldmacht tijdens de Koude Oorlog.

De bestseller De zijderoutes van Peter Frankopan in een nieuw jasje. De zijderoutes is een schitterende verkenning van de elementen die de stuwende kracht waren achter de opkomst en de ondergang van wereldrijken, die de stroom van ideeën en goederen bepaalden en nu een nieuw tijdperk inluiden in de internationale politiek. Het gebied ten oosten van de Middellandse en de Zwarte Zee tot aan de Himalaya, dwars door Centraal-Azië tot diep in China en India, was duizenden jaren het middelpunt van de aarde.