Dutch History

Martin Luther King Jr. was een Baptist minister en geweldloze activist voor de Afro-Amerikaanse burgerrechtenbeweging van de Afro-Amerikanen in de Verenigde Staten, een fervent voorvechter van vrede en tegen armoede. Hij organiseert en regisseert acties, zoals de boycot van de bussen in Montgomery aan het recht om te stemmen, desegregatie en de werkgelegenheid van etnische minderheden te verdedigen. Hij leverde een beroemde toespraak 28 augustus 1963 in de voorkant van het Lincoln Memorial in Washington, DC tijdens de mars voor banen en vrijheid: het heet "I Have a Dream".

Mark Twain is een van de grappigste en meest productieve schrijvers aller tijden. Hij is vooral bekend voor The Adventures of Tom Sawyer en het vervolg, The Adventures of Huckleberry Finn, die vaak de Great American Novel wordt genoemd. Hij werd geprezen als "de grootste humorist dit land heeft voortgebracht" en William Faulkner noemde hem "de vader van de Amerikaanse literatuur". Twain begon zijn carrière te schrijven licht, humoristische vers, maar hij werd een chroniqueur van de ijdelheden, hypocrisie en moorddadige handelingen van de mensheid.

Marcus Aurelius was een Romeinse keizer, de laatste van de Vijf Goede Keizers, en één van de belangrijkste Stoïcijnse filosofen, samen met de slaaf Epictetus. Marcus Aurelius schreef de Meditaties, terwijl in een militaire campagne; het was een reeks van nota's geschreven voor niemand anders dan zichzelf in zijn zoektocht naar zelfverbetering. Stoïcisme is de houding zodat men zich te bevrijden van het onnodige lijden dat voortvloeit uit angst over de gebeurtenissen die buiten onze controle; daarom kan het van enorm belang zijn in iemands leven.

Mahatma Gandhi is een wereldberoemde pacifist figuur die erin slaagde om de Indiase onafhankelijkheidsbeweging tegen de Britse overheersing leiden door het gebruik van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid. Zijn ethiek en onwrikbare houding inspireerde bewegingen voor burgerrechten en vrijheid over de hele wereld, lang na zijn moord in 1948.

Anne Frank stierf maart 1945 in Bergen-Belsen in nazi-Duitsland, is een Duitse tiener, die bekend staat voor het schrijven van een dagboek. Dit wordt gemeld in het boek Het dagboek van Anne Frank, geschreven tijdens de twee jaar verborg ze met haar gezin in Amsterdam, Nederland, vervolgens onder Duitse bezetting, om de Holocaust te voorkomen.

Ik weet zeker dat je weleens hebt gehoord van een van de meest moorddadige mannen in de geschiedenis, de persoon die we in dit boek zullen bespreken: Adolf Hitler. Als iemand een slechte totalitaire dictator beschrijft, wordt zijn naam normaal gesproken wel degelijk besproken. Laten we eens kijken naar de bijzonderheden van zijn leven en de situaties waarin hij leefde, wat hij deed en hoe hij zo berucht werd in de donkerste hoofdstukken van de menselijke geschiedenis. 

Dankzij goed generaalschap, een solide leger en een flinke dosis geluk wist de Macedonische koning Alexander de Grote tussen 334 en 323 v.Chr. het oppermachtige Perzische Rijk te onderwerpen. Hierdoor kon de Griekse cultuur zich verspreiden naar Egypte, Babylonië, Iran, Centraal-Azië en de vallei van de Indus. Jona Lendering laat zien hoe het Perzische Rijk in conflict raakt met Macedonië. Vervolgens behandelt hij Alexanders troonbestijging, de consolidatie van zijn macht in Europa en de inval in Azië.

Het tijdperk van de verlichting (ook wel het tijdperk van de factor of gewoon de verlichting genoemd) was een intellectuele en filosofische beweging in Europa in de 18e eeuw die de wereld van ideeën beheerste. De Verlichting promootte concepten als vrijheid, ontwikkeling, tolerantie, broederschap, constitutionele federale regering en scheiding van geloof en staat door zich te concentreren op het nastreven van vreugde, de soevereiniteit van de rede en het bewijs van de zintuigen als primaire bronnen van kennis.

De Democratische Volksrepubliek van Korea is niet democratisch, het is geen republiek en het omvat slechts de helft van Korea. Remco Breuker kijkt in zijn vier colleges voorbij de mythes en beeldvorming en gaat in op wat Noord-Korea wél is. Dan blijkt Noord-Korea een feodale monarchie te zijn die niet geïsoleerd is, maar juist internationaal economisch heel actief. Zo verdient het een fortuin met drugsproductie en is het verwikkeld in grootschalige internationale mensenhandel. Toch onderschat de internationale gemeenschap Noord-Korea graag.

Kan een stad in je DNA zitten, ook al heeft je wieg er niet gestaan? In Moederstad gaat Philip Dröge in het moderne Jakarta op zoek naar sporen van het oude Batavia. Meer dan drie eeuwen lang woonden zijn voorouders in de stad, zo heeft hij ooit van zijn Indische grootvader gehoord. Wie waren ze? In wat voor stad leefden ze? Hoe is Aziatisch DNA in zijn genoom terechtgekomen? Aan de hand van zijn eigen familiegeschiedenis laat Dröge haarfijn zien hoe dit epicentrum van de kolonie functioneerde.

De 20ste eeuw is de eeuw van de massamotorisering. In 1913 begon de eerste massale serieproductie van auto’s in Amerika. Door een efficiënt productieproces lukte het de industrieel Henry Ford om de T-Ford relatief goedkoop op de markt te brengen en daarmee toegankelijk te maken voor de groeiende middenklasse. In Europa kwam de automobilisering van de samenleving pas op gang na 1960. Elk Europees industrieland leverde een eigen bijdrage.

De rijke geschiedenis en cultuur van het Byzantijnse rijk, ook wel Oost-Romeinse rijk genoemd, is voor velen onbekend terrein. Ten onrechte, want deze geschiedenis is minstens zo boeiend als die van het bekendere West-Romeinse imperium. In zijn hoorcollege besteedt Hein van Dolen ruime aandacht aan de vele facetten van dit keizerrijk dat meer dan 11 eeuwen heeft bestaan, zoals de geschiedenis, de godsdienst, de literatuur en de kunst.

Bestaat er zoiets als een Europese identiteit? Deelt een Oostenrijker iets met een Belg dat ze niet met een Cubaan of een Canadees gemeen hebben? Europa bestaat, maar misschien vooral als beeldvorming. En dat zelfbeeld dat wij Europeanen met ons meedragen is vaag, divers en veranderlijk. In deze collegereeks graaft Joep Leerssen in de culturele geschiedenis van Europa, op zoek naar de elementen die samen dat caleidoscopische, tegenstrijdige, vage zelfbeeld uitmaken. Hoewel dat Europese zelfbeeld door de tijd sterk verandert, verdwijnen oude beelden niet volledig.

De 20e eeuw is de eeuw van de massa's en dus ook van het massaal geweld. De moord op omstreeks zes miljoen Joden, de Holocaust of Shoah, wordt tegenwoordig algemeen als het dieptepunt daarvan beschouwd, maar stond zeker niet alleen. In dit hoorcollege schetst Hans Blom in grote lijnen deze massale geweldsuitoefening in de afgelopen eeuw. Hij analyseert hoe we dit massaal geweld kunnen begrijpen door het in de historische context te plaatsen.

Drie koningen uit het Huis Oranje-Nassau regeerden tussen 1813 en 1890 over Nederland: Willem I (1813-1840), Willem II (1840-1849) en Willem III (1849-1890). Hun historische reputaties lopen uiteen. Willem I, als enige van de drie opgenomen in de Historische Canon van Nederland, geldt als een van de grondleggers van onze staat. De Koning-Koopman zou zijn onderdanen hebben opgestoten in de vaart der volkeren; het is wat veel eer. Willem II wordt herinnerd als de Held van Waterloo. In 1848 zou hij zijn conservatieve denkbeelden abrupt hebben ingeruild voor liberale overtuigingen.

Maarten van Rossem schetst in dit hoorcollege de sociaal-economische geschiedenis van de Europese samenwerking na de Tweede Wereldoorlog en de daarmee samenhangende economische integratie van Europa. De meeste West-Europese landen vertonen na 1945 een in hoge mate identiek patroon: sterke welvaartsgroei tot halverwege de jaren zeventig en steeds meer economische samenwerking tussen die landen. Nadat de enorme groeispurt in de jaren zeventig was doodgelopen leidde het neoliberalisme tot verdere groei, maar ook tot de kredietcrisis.

In 2017 is het precies 500 jaar geleden dat Luther zijn 95 stellingen publiceerde. Het vormde het begin van een revolutie in het religieus denken in Duitsland en de rest van Europa: de Reformatie. Uit deze 16e-eeuwse beweging, die brak met de door de paus geleide kerk van Rome, zijn de protestantse kerken ontstaan. De kerkscheuring liet ook onuitwisbare sporen na op maatschappelijk, politiek en cultureel terrein.

De oorspronkelijke betekenis van het Griekse woord voor filosofie is het houden van en zoeken naar kennis en wijsheid. Door de ontwikkeling van de wetenschap in Europa veranderden de conceptie en de functie van de wijsbegeerte, zodat hedendaagse opvattingen van filosofie begrepen moeten worden tegen de achtergrond van de wetenschapsgeschiedenis. In deze vier colleges geeft Herman Philipse een historisch-systematisch overzicht van de opvattingen over wijsbegeerte aan de hand van belangrijke denkers.

100 Deze citaten zijn bedoeld om de toegang tot kopieën van die gedachten te geven over een onderwerp dat intriges ons en prikkelt ons allen, voor een selectie van hun meest belangrijke reflecties in een formaat dat toegankelijk is voor iedereen. Een citaat is een uittreksel van een manier, kan dit een verstand, een samenvatting van een complexe gedachte, een spreuk, een opening naar een diepere reflectie.

Moeder Teresa, heilig verklaard als heilig door de Katholieke Kerk Teresa van Calcutta, is een genaturaliseerde Indiase religieuze Albanees-katholieke missionaris in India, Nobelprijs voor de Vrede in 1979. Ze is bekend om haar charitatieve persoonlijke actie en de stichting van een gemeente religieuze, Missionarissen van Naastenliefde, die hem begeleiden en volgen zijn voorbeeld.